Denemeden bir dil öğrenme kavramına bilinçaltı dil öğrenimi denir. Konuşulan hiçbir şeye dikkat etmeseniz bile, beyniniz otomatik olarak sık tekrarlanan kelimeleri hatırlayacak ve bu kelimeler ile onların ana dilinizdeki tanımları arasında bağlantılar kuracaktır. Teorik olarak, bu işe yaramalı.
Ne de olsa bebekler ana dillerini bu şekilde alırlar. Bilgi kartları sıkıştırmazlar veya kendilerini en yeni dil öğrenme uygulamasına yapıştırmazlar. Sessizce çevrelerindeki dünyayı emerler. Elbette, yetişkinlerin beyinleri biraz daha az şekillendirilebilir, ancak yine de tam teşhir yoluyla genel ifadeleri anlayabilmelidirler.
Bilinçaltı dil öğreniminin en ünlü örneği hipnopedik öğrenmedir – yani uyurken öğrenmedir. Dinleyicileri iki dilli yapma sözü veren ürünler için hızlı bir arama, İspanyolcadan Arapçaya, amerikan kültür ve birçok konuya kadar her konuda düzinelerce akıcı bir şekilde hızlı ürün ortaya çıkarır. Düzinelerce insan komadan başka bir dilde tamamen akıcı olarak çıktığından, bilinçsizken akıcılığa ulaşmanın bir emsali var.
2010 yılında, on üç yaşındaki Hırvat bir kız yerli gibi Almanca konuşarak uyandı. 2014 yılında, yirmi iki yaşındaki Avustralyalı bir adam mükemmel bir Mandarin hakimiyeti ile uyandı. Komada iken, kelime alıştırmaları yapmıyorlardı ve dilbilgisi çiziyorlardı, bu yüzden bir tür hipnopedik öğrenme gerçekleşmiş olmalıydı. Ancak bunlar aşırı durumlardır. Uyku öğrenimi tek bir gece boyunca gerçekleşebilir mi? İsviçre Ulusal Bilim Vakfı bunu yapabileceğine inanıyor.
2014 yılında Fribourg Üniversitesi’ndeki İsviçreli psikologlar bunu almanca kursu aracılığıyla Almanca konuşan altmış öğrenciyle test etti. Saat 22.00’de tüm öğrencilere daha önce hiç görmedikleri Hollandaca kelimelerin bir listesi öğretildi. Daha sonra öğrencilerin yarısı yeni kelime dağarcığının kaydı çalınırken uyumaya yönlendirildi ve diğer yarısı uyanıkken aynı kaydı tekrar dinledi.
Saat 2’de psikologlar herkesi uyandırdı ve her iki grubu da test etti. Yeni kelimeleri uyurken özümseyenler, sadece uyanıkken öğrenmeye çalışanlara göre kelimeleri hatırlamada önemli ölçüde daha başarılı oldular. Psikologlara göre bu, hipnopedik öğrenmenin sadece uygulanabilir olmadığını, bilinçli öğrenmeden daha etkili olduğunu kanıtlıyor.
Weizmann Bilim Enstitüsü’nde nörobilimci ve uyku öğrenme uzmanı olan Anat Arzi, “İnsanlar uyurken yeni sözlü bilgi öğrenemezler.” diyor. Bu beyin için çok karmaşık. Bilinçaltı dil öğreniminin muhalifleri, psikologların bulguları için çok sayıda alternatif açıklamaya atıfta bulunarak çalışmanın sonuçlarını nitelendiriyor veya hatta tamamen reddediyor. Örneğin, tüm Alman öğrenciler kelime kelimelerini daha önce en az bir kez duymuşlardı, bu yüzden uyurken katılımcılar gerçekten yeni bir bilgi almıyorlardı. Zaten beyinleri, uyanıkken öğrendikleri kelimeler arasındaki bağlantıları haritalandırıyordu. Dahası, uyurken öğrenmemiş olmaları da mümkündür – uyudukları için öğrenmişlerdir. Dinlenmelerine izin verilen öğrenciler, sabah saat 2’ye kadar aynı monoton kelime kaydı drone’unu dinlemeye zorlanan bitkin öğrencilerden neredeyse her zaman daha iyi performans göstereceklerdir. Şüphecilere göre bu, sağduyu olduğu kadar bilimde çığır açan bir şey değil.
